Νέο εκλογικό σύστημα με όριο 42%, ηλεκτρονική ψήφος από το 2028 και σαφής καταγραφή αρμοδιοτήτων
Ολοκληρωμένος και σε έκταση 307 σελίδων, ο νέος Κώδικας Αυτοδιοίκησης παραδόθηκε από το υπουργείο Εσωτερικών στην ΚΕΔΕ, στους δήμους και στις 13 Περιφερειακές Ενώσεις Δήμων, ανοίγοντας τον δρόμο για μια από τις σημαντικότερες θεσμικές μεταρρυθμίσεις των τελευταίων ετών. Τα τεύχη που διανεμήθηκαν σηματοδοτούν την έναρξη μιας εντατικής περιόδου διαβούλευσης ενόψει της Έκτακτης Γενικής Συνέλευσης της ΚΕΔΕ στις 17 Δεκεμβρίου 2025, όπου θα ληφθεί η τελική θέση της Ένωσης.
Στην καρδιά της μεταρρύθμισης βρίσκεται ο νέος τρόπος εκλογής των δημοτικών και περιφερειακών αρχών. Η εκλογή δημάρχου και περιφερειάρχη θα γίνεται πλέον από την πρώτη Κυριακή, με το όριο εκλογής να «κλειδώνει» στο 42% των έγκυρων ψηφοδελτίων. Σε περίπτωση μη επίτευξης του ποσοστού, ενεργοποιείται δεύτερο στάδιο προσμέτρησης, ενώ σε ακραία ισοψηφία προβλέπεται δημόσια κλήρωση από το αρμόδιο δικαστήριο.
Παράλληλα, οι αυτοδιοικητικές εκλογές μεταφέρονται οριστικά στην τελευταία Κυριακή του Νοεμβρίου κάθε πέντε χρόνια, ενώ από το 2028 εισάγεται η ηλεκτρονική ψήφος, μαζί με τη δυνατότητα ηλεκτρονικών δημοψηφισμάτων. Αναβαθμίζονται επίσης τα Συμβούλια Νέων, τα οποία αποκτούν πλήρη ψηφιακή συμμετοχή.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον συγκεντρώνει το κεφάλαιο της κατανομής των εδρών στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Αν ο επιτυχών συνδυασμός λάβει έως 60%, θα κατέχει τα τρία πέμπτα των εδρών, ενώ οι υπόλοιπες αποδίδονται αναλογικά στους επιλαχόντες συνδυασμούς. Οι πίνακες που ενσωματώνονται στον Κώδικα καθορίζουν συγκεκριμένα τον αριθμό εδρών για κάθε σύνθεση συμβουλίου, από τους μικρούς δήμους των 13μελών συμβουλίων έως και το Περιφερειακό Συμβούλιο Αττικής με τα 85 μέλη.
Πέρα όμως από τις εκλογικές διαδικασίες, ο νέος Κώδικας επιχειρεί να επιλύσει ένα από τα πιο χρόνιζοντα προβλήματα: τη σαφή καταγραφή και κατανομή των αρμοδιοτήτων ανάμεσα στο κράτος, τους δήμους και τις περιφέρειες. Σήμερα οι αρμοδιότητες ξεπερνούν τις 1.150, δημιουργώντας συχνά επικαλύψεις και σύγχυση στη λειτουργία των υπηρεσιών.
Ο πρόεδρος της ΚΕΔΕ, Λάζαρος Κυρίζογλου, χαρακτήρισε την παραλαβή των τευχών «καθοριστικό βήμα» στη διαχρονική διεκδίκηση των δήμων για πλήρη και ενιαία κωδικοποίηση της νομοθεσίας. Τόνισε ότι η συμμετοχή όλων των αιρετών στη διαβούλευση είναι κρίσιμη ώστε ο τελικός Κώδικας να ενισχύσει την αυτοτέλεια και την αποτελεσματικότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Με τη θεσμική συζήτηση να ξεκινά επισήμως, ο νέος Κώδικας φέρνει στο προσκήνιο ένα μοντέλο σύγχρονης διοίκησης, όπου η εκλογική σταθερότητα, η ψηφιακή συμμετοχή και η καθαρότητα των αρμοδιοτήτων αναδεικνύονται σε βασικούς πυλώνες λειτουργίας των δήμων και των περιφερειών της χώρας.
