Όλες οι ειδήσεις

Το μήνυμα του δημάρχου Φιλοθέης Ψυχικού Χαράλαμπου Μπονάτσου στην κυβέρνηση και τους αρμόδιους  ήταν σαφές και δύσκολα παρερμηνεύσιμο: ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός δεν αποτελεί εργαλείο εξορθολογισμού της δόμησης, αλλά καταλύτη για μια άνευ προηγουμένου αλλοίωση του αστικού τοπίου. Στη συγκέντρωση που εξελίχθηκε σε ανοιχτό κατηγορητήριο κατά της κυβερνητικής πολιτικής, ο δήμαρχος Φιλοθέης–Ψυχικού Χαράλαμπος Μπονάτσος εμφανίστηκε κατηγορηματικός, διαμηνύοντας ότι η προστασία της φυσιογνωμίας, του οικιστικού χαρακτήρα και των κεκτημένων δικαιωμάτων των κατοίκων δεν τίθεται υπό διαπραγμάτευση. Σε μια περίοδο όπου οικοδομικά «τέρατα» ξεφυτρώνουν σε γειτονιές χαμηλής δόμησης, ο ίδιος έθεσε σαφή κόκκινη γραμμή απέναντι σε κάθε κατασκευή που υποβαθμίζει την καθημερινότητα και μετατρέπει την πόλη σε απρόσωπο πεδίο εκμετάλλευσης.

Το πρόβλημα, όπως αναδείχθηκε, δεν είναι ούτε συγκυριακό ούτε θεωρητικό. Η υπερδόμηση άρχισε να αποκτά εκρηκτικά χαρακτηριστικά μετά τις ρυθμίσεις του νόμου 4759/2020, όταν οι προσαυξήσεις του ΝΟΚ άρχισαν να εφαρμόζονται αθροιστικά. Η πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου Φιλοθέης–Ψυχικού, Κατερίνα Αλεξοπούλου, περιέγραψε μια πραγματικότητα που βιώνουν πλέον πολλές περιοχές της Αττικής: περισσότερους ορόφους, αυξημένα ύψη, πατάρια, έρκερ και σοφίτες που δεν λειτουργούν ως αρχιτεκτονικές λεπτομέρειες αλλά ως εργαλεία εκτόξευσης της δόμησης. Όπως τόνισε, το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να σημαίνει αύξηση του συντελεστή δόμησης που ξεπερνά το 40%, μεταβάλλοντας ριζικά την κλίμακα των γειτονιών και ακυρώνοντας κάθε έννοια πολεοδομικού μέτρου.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η κυβερνητική ρητορική περί ανάπτυξης απογυμνώνεται από το περιεχόμενό της. Το λεκανοπέδιο της Αττικής, ήδη κορεσμένο από πληθυσμό, κυκλοφορία και έλλειψη ελεύθερων χώρων, δέχεται νέες πιέσεις χωρίς καμία ουσιαστική πρόνοια για τις αντοχές του. Αντί η Πολιτεία να επενδύσει σε αποκέντρωση, υποδομές και ποιοτικό σχεδιασμό, επιλέγει να επιβαρύνει περαιτέρω τις ίδιες περιοχές, μετατρέποντας τον πολεοδομικό σχεδιασμό σε εργαλείο ταχείας οικοδομικής εκμετάλλευσης.

Ιδιαίτερη βαρύτητα είχε και η νομική διάσταση που ανέδειξαν οι παρεμβάσεις ανώτατων δικαστικών και ειδικών επιστημόνων. Η παρουσία της Μαρίας Καραμανώφ, αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας ε.τ. και προέδρου του Επιμελητηρίου Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητας, του Θεόδωρου Αραβάνη, συμβούλου Επικρατείας ε.τ., του δικηγόρου Βασίλη Παπαδημητρίου και του πολιτικού μηχανικού Δημήτρη Φωτιάδη, ανέδειξε με σαφήνεια ότι πολλές διατάξεις του ΝΟΚ δεν συγκρούονται μόνο με την κοινή λογική, αλλά και με το ίδιο το Σύνταγμα. Το άρθρο 24, που προστατεύει το οικιστικό περιβάλλον ως δημόσιο αγαθό, φαίνεται να παρακάμπτεται συστηματικά, ενώ η αρχή της ποιότητας της ανάπτυξης αντικαθίσταται από μια στενά οικονομίστικη προσέγγιση.

Σε αντίθεση με την κεντρική διοίκηση, οι Δήμοι δηλώνουν παρόντες. Η Φιλοθέη–Ψυχικό, όπως υπογραμμίστηκε, πρωτοστατεί διαχρονικά σε δικαστικές και εξώδικες ενέργειες για την υπεράσπιση της πόλης, αξιοποιώντας κάθε θεσμικό μέσο απέναντι σε ρυθμίσεις που κρίνονται επιζήμιες. Και δεν είναι μόνη. Η μαζική συμπαράσταση Δήμων από όλο το λεκανοπέδιο, από την Αθήνα και την Αγία Παρασκευή μέχρι την Κηφισιά, το Χαλάνδρι, τη Βάρη–Βούλα–Βουλιαγμένη και την Πεντέλη, κατέδειξε ότι το πρόβλημα έχει υπερτοπικό χαρακτήρα και αφορά το σύνολο της μητροπολιτικής Αθήνας.

Το συμπέρασμα της συγκέντρωσης ήταν σαφές και πολιτικά ενοχλητικό: η υπερδόμηση δεν είναι ατύχημα, αλλά αποτέλεσμα συγκεκριμένων επιλογών. Όσο η κυβέρνηση επιμένει να αντιμετωπίζει τις πόλεις ως πεδίο αριθμητικών μεγεθών και όχι ως ζωντανούς οργανισμούς, η σύγκρουση με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τις τοπικές κοινωνίες θα οξύνεται. Και αυτή τη φορά, οι Δήμοι δείχνουν αποφασισμένοι να μην παραδώσουν αμαχητί ούτε τον χαρακτήρα τους ούτε το δικαίωμα των κατοίκων σε μια πόλη ανθρώπινη και βιώσιμη.