Όλες οι ειδήσεις

Σε μια πολιτική συγκυρία όπου σε πολλές χώρες της Ευρώπης και των ΗΠΑ κυριαρχούν πιο συντηρητικές κυβερνήσεις ή κεντροδεξιές ισορροπίες, συμβαίνει κάτι παράδοξο και ταυτόχρονα αθόρυβα επαναστατικό: η κεντροαριστερά κερδίζει εξουσία εκεί όπου η πολιτική έχει τη μεγαλύτερη άμεση επίδραση στην καθημερινότητα των πολιτών — στις πόλεις. Από τη Ρώμη ως τη Βαρκελώνη, από το Παρίσι και την Αθήνα μέχρι την Κωνσταντινούπολη και τη Νέα Υόρκη, οι τοπικές εκλογές αναδεικνύουν ένα νέο κύμα προοδευτικών ηγετών. Η εικόνα δεν είναι αποσπασματική· είναι τάση. Η πολιτική αφήγηση δεν ξεκινά, πλέον, από τα κοινοβούλια, αλλά από το πεζοδρόμιο. Αυτός είναι ο νέος άξονας ισχύος.

Οι πόλεις είναι οι νέοι φορείς αλλαγής

Οι δήμαρχοι της κεντροαριστεράς εφαρμόζουν πολιτικές που δεν μένουν στο επίπεδο των ιδεών, αλλά μεταφράζονται σε αλλαγές που μπορεί κανείς να δει: πράσινοι δημόσιοι χώροι, ποδηλατόδρομοι, νέα συστήματα μετακίνησης, προγράμματα κοινωνικής στέγασης, συμμετοχικοί προϋπολογισμοί. Εκεί όπου η εθνική πολιτική σπαταλά χρόνο σε ιδεολογικές διαμάχες, οι πόλεις επιβάλλουν λύσεις.

Στη Ρώμη, ο Roberto Gualtieri (κεντροαριστερά – Σοσιαλδημοκρατικό PD) επιχειρεί μια πολυεπίπεδη αναγέννηση της πόλης: διαχείριση απορριμμάτων, βιώσιμη κινητικότητα, εκτεταμένα έργα αστικού εκσυγχρονισμού ενόψει του Ιερού Έτους. Ο Gualtieri λειτουργεί τεχνοκρατικά, με σαφή ευρωπαϊκή κατεύθυνση, και η θητεία του ενισχύει το προφίλ ενός πολιτικού που θα μπορούσε να επιστρέψει στην εθνική σκηνή.

Στη Βαρκελώνη, ο Jaume Collboni (σοσιαλιστές – PSC) αντιμετωπίζει το πιο οξύ ευρωπαϊκό αστικό πρόβλημα: την έκρηξη των βραχυχρόνιων μισθώσεων και τον τουριστικό κορεσμό. Με αποφάσεις όπως η ανάκληση αδειών Airbnb και η επέκταση της κοινωνικής κατοικίας, τοποθετεί την πόλη στην πρωτοπορία της κοινωνικής πολιτικής. Η προσέγγισή του είναι πρακτική, πραγματιστική, όχι ρητορική.

Στο Παρίσι, η Anne Hidalgo (Σοσιαλιστικό Κόμμα) έχει γίνει συνώνυμη με την πράσινη αστική επανάσταση. Μετατρέπει το Παρίσι σε πόλη πεζών και ποδηλάτων, περιορίζει την κυκλοφορία αυτοκινήτων, προωθεί το μοντέλο της «πόλης των 15 λεπτών». Ίσως να μην κέρδισε τις εθνικές εκλογές, αλλά έχει ήδη αλλάξει την ταυτότητα του Παρισιού — και μαζί την ευρωπαϊκή ατζέντα για τη βιώσιμη πόλη.

Στην Αθήνα, ο Χάρης Δούκας (πράσινη – κεντροαριστερή πλατφόρμα) αντιπροσωπεύει μια νέα γενιά πολιτικών: τεχνοκράτης, με έμφαση στην ενεργειακή δημοκρατία, τις πράσινες υποδομές και την επανακατάκτηση του δημόσιου χώρου. Η εκλογή του έδειξε ότι οι πολίτες είναι έτοιμοι να εμπιστευτούν έναν διαφορετικό προοδευτικό λόγο, που συνδέει την τοπική πράξη με τη στρατηγική για μια βιώσιμη πόλη.

Και έπειτα υπάρχει η Κωνσταντινούπολη.

Ο Ekrem İmamoğlu (CHP – σοσιαλδημοκρατία με λαϊκό προοδευτικό προφίλ) δεν είναι απλώς δήμαρχος. Είναι ο άνθρωπος που κλόνισε το καθεστώς Erdoğan εκεί όπου δεν περίμενε κανείς: στην πόλη που συγκεντρώνει το 20% της τουρκικής οικονομίας και το 15% του εκλογικού σώματος. Με πολιτικές διαφάνειας, κοινωνικών υπηρεσιών και υποδομών, έγινε σύμβολο ελπίδας για την αντιπολίτευση. Ο İmamoğlu δείχνει ότι η τοπική αυτοδιοίκηση μπορεί να γίνει εφαλτήριο εθνικής πολιτικής αλλαγής.

Υπάρχει το Λονδίνο (Σαντίκ Καν) το Άμστερνταμ (Φέμκε Χαλσέμα) η Κοπεγχάγη (Σόφι Άντερσον), η Βιέννη (Μίχαελ Λούντβιχ) και πολλές άλλες πόλεις στη δυτική Ευρώπη, αλλά και στις ΗΠΑ.

 Το φαινόμενο δεν περιορίζεται στην Ευρώπη

 Στη Νέα Υόρκη, ο προοδευτικός Zohran Mamdani — εκλεγμένος με ατζέντα μεταρρυθμίσεων στη στέγαση και κοινωνική δικαιοσύνη — αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση νέου πολιτικού που αναδύεται από τη βάση, έξω από το παραδοσιακό κατεστημένο του Δημοκρατικού Κόμματος.

Η κοινή συνισταμένη όλων αυτών των παραδειγμάτων είναι ότι οι πολίτες επιβραβεύουν την εφαρμόσιμη πολιτική, όχι την ιδεολογία για την ιδεολογία.

Οι πόλεις δεν μπορούν να περιμένουν δεκαετίες για να λυθεί το πρόβλημα της καθαριότητας ή της στέγασης. Δεν ψηφίζουν για την ιδεολογική καθαρότητα, αλλά για το αν το λεωφορείο θα έρθει στην ώρα του.

Γιατί κερδίζει η κεντροαριστερά;

 Διότι τοποθετείται εκεί όπου πονάει ο πολίτης:

·         στη στέγη,

·         στη μετακίνηση,

·         στο περιβάλλον,

·         στην ποιότητα ζωής.

Εκεί όπου η δεξιά μιλά για «επενδύσεις», η προοδευτική αυτοδιοίκηση μιλά για δικαίωμα στην πόλη.

Εκεί όπου το εθνικό κράτος συχνά λέει «δεν γίνεται», οι δήμαρχοι αποδεικνύουν ότι γίνεται: να αφαιρεθούν χώροι από τα αυτοκίνητα και να επιστραφούν στους ανθρώπους·
να ρυθμιστεί η Airbnb· να αποκτήσουν οι πολίτες πρόσβαση σε κοινωνικές υπηρεσίες.

Ποιος κερδίζει τελικά;

Ο πολίτης. Κι αυτό είναι το κλειδί για το πολιτικό συμπέρασμα: η κεντροαριστερά δεν κερδίζει επειδή αλλάζει την ιδεολογία. Κερδίζει επειδή αλλάζει την πραγματικότητα. Δεν μιλά για προοδευτική πολιτική. Την εφαρμόζει.

Το νέο πολιτικό υπόδειγμα

Οι πόλεις λειτουργούν σαν θερμοκήπιο καινοτομίας. Εκεί δοκιμάζονται πολιτικές που αργότερα γίνονται εθνικές. Εκεί χτίζονται οι επόμενοι ηγέτες.

Ιδίως περιπτώσεις όπως οι Gualtieri, Collboni, Hidalgo, İmamoğlu, Δούκας, Mamdani δεν είναι απλώς δήμαρχοι. Είναι η απόδειξη ότι η αλλαγή δεν ξεκινά από τα κοινοβούλια — αλλά από τους δρόμους. Και ίσως, τελικά, αυτό να είναι το πιο πολιτικό μήνυμα της εποχής: Η κεντροαριστερά επιστρέφει· όχι από τα πάνω — από τα κάτω.